ලෝකයේ ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන Bio Diversity Hotspot

ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන ලෙස අර්ථ දැක්වෙන්නේ “ආවේණික විශේෂවල සුවිශේෂී සාන්ද්‍රණයන් සුවිශේෂී වාසස්ථාන අහිමි වන ප්‍රදේශ” ලෙස ය. ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන පිළිබඳ සංකල්පය 1988 දී නෝමන් මයර්ස් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලදී. තර්ජනයට ලක්වූ හා ඒක දේශික විශේෂ වැඩි සංඛ්‍යාවක් සහිත ජෛව විවිධත්වයෙන් පොහොසත් ලෝකයේ ප්‍රදේශයක් / කලාපයක් ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් කලාප නම් වේ.
නිවර්තන වනාන්තරයේ ඇති ශාක විශේෂ මෙන්ම සත්ව වාසස්ථාන ද අහිමි වන බව ඔහු හඳුනා ගත්තේය. අයි.යූ.සී.එන් මගින්, ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද සම්මත නිර්ණායක වලට අනුව නෂ්ට වීමේ තර්ජනයට ලක්වූ සහ තර්ජනයට ලක්විය හැකි ජීවී විශේෂ වල තර්ජන මට්ටම් ඇතුළත් කර, ‘රතු දත්ත පොත’ සකස් කර ඇත.
ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන ලෙස සුදුසුකම් ඇති ප්‍රදේශ 34 ක් ලොව පුරා තිබේ. මෙම උණුසුම් ස්ථාන නියෝජනය කරන්නේ මුළු පෘථිවි භූමි ප්‍රමාණයෙන් 2.3% ක් පමණි. මෙම උණුසුම් ස්ථාන වැදගත් වන්නේ ජෛව විවිධත්වය පෘථිවියේ සියලුම ජීවීන්ට යටත් වන බැවිනි. විශේෂයක් නොමැතිව, හුස්ම ගැනීමට වාතය, කෑමට ආහාරයක්, පානය කිරීමට ජලය නොමැත. කිසිසේත්ම මිනිස් සමාජයක් නොතිබෙනු ඇත. ජෛව විවිධත්වය ට වඩාත්ම තර්ජනයට ලක්ව ඇති පෘථිවියේ ස්ථාන ලෙස, මිනිස් පැවැත්මට උණුසුම් ස්ථාන ඉතා වැදගත් වේ.


ජෛව විවිධත්ව හොට්ස්පොට් එකක් ලෙස සුදුසුකම් ලැබීමේ නිර්ණායක
ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානයක් ලෙස සුදුසුකම් ලැබීමට කලාපයක් දැඩි නිර්ණායක දෙකක් සපුරාලිය යුතුය.

1. ආවේණික ලෙස අවම වශයෙන් සනාල ශාක 1,500 ක් වත් තිබිය යුතුය, එය පෘථිවියේ වෙනත් තැනක දක්නට නොලැබෙන ශාක ජීවීන්ගෙන් එනම් ඒක දේශීක වර්ගවල ඉහළ ප්‍රතිශතයක් තිබිය යුතුය.


2. එහි මුල් ස්වාභාවික වෘක්ෂලතාදියෙන් වර්තමානයේ ඇති ප්‍රමාණය මුල් ප්‍රමාණයෙන් 30% හෝ ඊට අඩු විය යුතුය. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, එය තර්ජනයට ලක් විය යුතුය.

ලෝකයේ ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන
මෙම උණුසුම් කලාපයන් භූ විද්‍යාත්මක සැකැස්ම සහ ආවේණික ශාක හා සත්ත්ව විශේෂයන් නිසා පොහොසත් ජෛව විවිධත්වයකට සහාය වන අතර සුවිශේෂී විද්‍යාත්මක උනන්දුවක් පෙන්නුම් කරයි. එය ලෝකයේ වැදගත් පරිසර පද්ධතියක් වන අතර ආවේණික විශේෂවල වාසස්ථාන වේ. ලෝකයේ ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන පහත දැක්වේ:


අප්‍රිකාව

1. නැගෙනහිර ඇෆ්‍රෝ-මොන්ටේන්

2. බටහිර අප්‍රිකාවේ ගිනියානු වනාන්තර

3. අප්‍රිකාවේ අං

4. මැඩගස්කරය සහ ඉන්දියන් සාගර දූපත්

5. මාපුටෝලන්ඩ්, පොඩෝලන්ඩ්, ඇල්බනි හොට්ස්පොට්

6. සාරවත් කරූ


7. නැගෙනහිර මැලේසියානු දූපත්

8. දකුණු අප්‍රිකාවේ කේප් මල් සැරසිලි හොට්ස්පොට්

9. නැගෙනහිර අප්‍රිකාවේ වෙරළබඩ වනාන්තර




ආසියාව සහ ඕස්ට්‍රේලියාව

1. හිමාලයානු හොට්ස්පොට්

2. නැගෙනහිර හිමාලය

3. ජපානයේ ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානය

4. නිරිතදිග චීනයේ කඳු

5. නව කැලිඩෝනියාව

6. නවසීලන්ත ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානය

7. පිලිපීන ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානය

8. බටහිර සුන්ඩා (ඉන්දුනීසියාව, මලස් සහ බ une නායි)

9. වොලස් (නැගෙනහිර ඉන්දුනීසියාව)

10. ඉන්දියාවේ බටහිර කඳුකරය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ දූපත්

11. හවායි ඇතුළු පොලිනීසියාව සහ මයික්‍රොනීසියානු දූපත් සංකීර්ණය

12. නිරිතදිග ඕස්ට්‍රේලියාව

උතුරු සහ මධ්‍යම ඇමරිකාව

1. කැලිෆෝනියා මල් පළාත

2. කැරිබියානු දූපත් හොට්ස්පොට්

3. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සහ මෙක්සිකෝ දේශ සීමාවේ මොඩ්රියන් පයින්-ඕක් දැව ඉඩම්

4. මෙසෝඇමරිකන් වනාන්තර

ලෝකයේ ජලජ ජෛව විද්‍යාව

දකුණු ඇමරිකාව

1. බ්‍රසීලයේ සෙරාඩෝ

2. චිලී ශීත වර්ෂාපතනය (වැල්ඩිවියානු) වනාන්තර

3. ටුම්බ්ස්-චොකෝ-මැග්ඩලීනා

4. නිවර්තන ඇන්ඩීස්

5. අත්ලාන්තික් වනාන්තරය

යුරෝපය සහ මධ්‍යම ආසියාව

1. කොකේසස් කලාපය

2. ඉරාන-ඇනටෝලියාව

3. මධ්‍යධරණි ද්‍රෝණිය සහ එහි නැගෙනහිර වෙරළ කලාපය

4. මධ්‍යම ආසියාවේ කඳු

ජෛව විවිධත්වයට ඉහළින් හොට්ස්පොට් ප්‍රදේශ විවිධාකාර සුවිශේෂී ශාක විශේෂ හා වාසස්ථාන වලින් ආශීර්වාද ලත් නමුත් ආවේණික හා බරපතල වාසස්ථාන අහිමිවීම් වලට මුහුණ දෙයි. එබැවින් ආවේණික විශේෂ හා ඒවායේ වාසස්ථාන ආරක්ෂා කිරීම හා සංරක්ෂණය කිරීම අපගේ යුතුකමයි. අපට ජෛව විවිධත්වය දෙයාකාරයකින් සංරක්ෂණය කළ හැකිය - පළමුවැන්න තැනින් තැන සහ දෙවැන්න බාහිරින්. ස්ථානීය සංරක්ෂණයට ජෛව විවිධත්වයෙන් පොහොසත් ප්‍රදේශය එහි ස්වාභාවික ස්වරූපයෙන් නඩත්තු කිරීම ඇතුළත් වන අතර, බාහිර සංරක්ෂණයේදී, වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂයන් එහි ස්වාභාවික වාසස්ථාන කලාපයෙන් වෙන් කරන ලද විශේෂයෙන් ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයක තබා ආරක්ෂා කරයි.

 

 

ඔබ දකින්නට ඇති මෙලෙස ලෝකයට අයත් මුළු භූමියෙන් 2.3% වැනි කුඩා ප්‍රදේශයක් ජෛව උනුසුම් කලාප ලෙස ගත්තත්, අපේ මේ පුංචි රටත් ඒ අතරට ඇතුළත්. ඉතින් ලංකාව තුළ ඒක දේශික විශේෂ ඉතා විශාල සංඛ්‍යාවක් තිබුනත් ලංකාවේ අපට එහි අගයක් නැති බව නම් විශ්වාසයි. දවසකින් ලංකාවේ ඔනෑම තැනකට යා හැකි වුවත් බලන්න එහි පරිසරයේ දක්නට ඇති විවිධත්වය . ඉතින් ඔබෙත් මගෙත් වගකීමක් තමයි ලංකාවේ ජෛව විවිධත්වය සුරැකෙන ලෙස අප රට තුළ ඇති සම්පත් තිරසාරව පරිභෝජනය කිරීම.

 

 

by Lakshani Dhananjalee Lankadhikara

Photo Source: Internet